Kuentu


x-Kuentu ndikuan xiꞌin coneju

Kachi sa nanita'an en ndikuaan xi'in en coneju san ndikuaan nchu kaxa'an te xi coneju. Doko coneju sadaa te kuntsatu ma kaxa'an yo ku ntsu kuan io kua'a ka ku kiani ntsu. kuntsatu na ki'in ntsu ku nakuaka ña'a ntsu jnu sa danduu kij ntsu san du'ua kaj yo  ndidaa ka ku kiani ntsu kuan ndu'u ka ndaa nu sa kuj ntsu. Gua'ani sa kua'ayu ntse'e ndikuaan xi'in kuita ntse'e te san sani-ini te sa sa gua'a kuu sa sadaa coneju kuaan ste san du'ua daxaa te coneju san kua'an te san ti ndix ka te.


Tsa kini 

Kachi sa io en tsayee kini ntse'e tsa san nisadana ti xu nchu kada gastu tsa s-tuini tsa. En kii seen tsa en nchisa saa doko kee tsa kua'an tsa en ñuu san ya'ia tsa en xiti yuu deen.  San kachi sa kine'e tsa nchisa san xika tsa kua'an doko danduu chisa'a tsa en yuu den san takue'e sa'a tsa san oni nchita niñi san kachi tsa: Gua'a kida sa ti ye'e ntsu ku nchisa ntsu ya vaxi. 


Andres Chatu 

 

Kachi sa kidaa ío en ñayee inani ña Andres Chatu, ña yaꞌa xu ku kuu ña en ña duꞌu naꞌnu. En kii in ña jnu xitu ña nakiꞌni ña ndayoꞌo san ichi yukua yaꞌia xcompaa ña kuan, kuaꞌan ña xiꞌin ndikachi san oni táan te ndayoꞌo kuan.

San ora yukua Andres Chatu kuan tén ni ña te en te san xíꞌni ña ndaꞌa te san datavi ña te uu tinuꞌni ndayoꞌo kuan san sakuntsaku ndodo ña san sadaa ña:

—See, see ni kaꞌan ni ste mpaa kuan kida kuiꞌia te nda yoꞌo da.

—On mpaa koo ni sakanuini kuan xíno kiti kuiꞌia yaꞌa đa sadaa ña ndaꞌa yukua.

San see ntseꞌe ndineꞌe ña te san kuaꞌan ña yuku san nisa ti xini ña sa teen ña ndikachi ña kuan, kuan kuaꞌa ntseꞌe te.

Ora yukua Andres Chatu kuan kida ña kuenta sa sa saa x-compaa ña kuan yuku kuan san ndineꞌe ña ndikachi kuan san kunuꞌun ña xiꞌin te xeꞌe ña.

​ 

San nasa ña san sadaa ña xi đeꞌe ña kuan:

—Taxi en yuchi xan ku ntsu deꞌe, kuan na kaꞌni ntsu kiti yaꞌa san kada guaꞌa yo en tikoo yiki j-niñi te xan na kaj ndo.

San ñadeꞌe ndaꞌa kuan yuꞌu ntseꞌe ña san sadaa ña:

—Jen naku da kuu ni, ami niꞌin ni kiti xan.

—Ñaa, saa compaa kuan jnu itu kuan xiꞌin ndikachi tsa san oni taan te nda yoꞌo kuan san neni ndineꞌe tsa te ndidaa te, ten ntsu kiti yaꞌa kuan kida kuiꞌia tsa ku ndayoꞌo ntsu xiꞌin te san ama duꞌua ni kendo juan. Nisa ma nanduku tsa kiti yaꞌa kuan kuaꞌa ntseꞌe te stsa, sadaa ña xi đeꞌe ña.

Ñini san sa io tikoo kuan, san nakuntsaku ña nduu ña sa kaj xan.

 

 

 

Ora yukua tsaku sa kantsa xkaa ndikachi san Andrés Chatu kuan xitoniꞌni ña ichi xavi veꞌe kuan san sa kundixi xcompaa ña kuan kunuꞌu ña xeꞌe ña, juandiku xino ni ña kee san kána ña xan san sadaa ña: —Mpaa naꞌan ni na kaj do en ita luchi, kuan meru saj  dini da xiꞌin xkuali ni ya. 

—Ñaꞌa mpaa taxaꞌvi ñaꞌa ntseꞌe jni nduu ni xkuali ndaꞌa da xan doko na nuꞌun kadi da ntsa veꞌe kaj da kuan ma kachi kiti yaꞌa adi te see ntseꞌe kunuꞌu ya ve, kachi xcompaa ña kuan san kunuꞌu ni ña.

—On mpaa kuaꞌan kadi ni, sadaa ña san kunayii ña veꞌe. San ora yukua ñadeꞌe kuan sadaa ña:

—Jen, naku da kuu ni kuan ti kukaꞌan jnu ni kana ni ku kuali ndo xan, na kada na nakini ña ndikachi ña ya.

San Andres Chatu kuan kachi ña:

—Ñaa, kuani sa toꞌon sadaa ntsu stsa kuan, nisa ma kij tsa kuan ndeꞌe ntseꞌe kunuꞌun ndikachi tsa, san ami nakini tsa xkuꞌu tsa ya sa kuaꞌa ntseꞌe te stsa. 


Andres Chatu kuenta saꞌan ña Nundugua

En kii nituku, Andres Chatu kuan kuaꞌan ña ku kadachion ña nundugua san ti io ami kendoo ña juandiku nduku ña en lugar kendoo ña. San saa ña xeꞌe en ñayee san xika ña posada san ña yukua seon sa na kendoo ña ndidaa ña xeꞌe ña san sadaa ña:

__Naꞌa ni ndidaa ni vi xanii kuan adi veꞌe adi doo io jaꞌa doko dan na kiꞌin da en viko kána ñaꞌa đa san vita ni ndij da.

__On taxaꞌvi ñaꞌa ntseꞌe jni vi tanu, guaꞌa ntseꞌe ñayii kuu ni sadaa Andres Chatu kuan.

San ora yukua kuaꞌan ni ñayee kuan san kendoo Andres Chatu xiꞌin ndidaa ka ña ntsaka taꞌan xiꞌin ña xeꞌe ñayee yukua. Sáki ña xuu ña san sákatuu ni ña ndidaa ña san xídi ni ña, doko Andres Chatu kuan xíni ña en x-par nchisa saa ña toꞌo kuan san xino ña sa teen ña san soꞌno ni ña x-kostal ña san ora yukua sakatuu ña. San stoꞌo veꞌe kuan niñu nika nasaa ña.

Ndu yutsa kuiꞌi ka ndukoo Andrés Chatu kuan ndidaa ña sa sadaa ña xi ña toꞌo kuan:

__Taxaꞌvi ña ntseꞌe jni tanu kuan taj noo ni xeꞌe ni kendoo da, na nuꞌun da kuan nuꞌun da ntsa xuun da san xika nsteꞌe.

On, kuan ni san ora na kij nituku ni san tu ti io lugar kendoo ni san sa xini ni veꞌe ya vi xanii, kuaꞌan ni sa kij ni ni, sadaa ña yee yukua ntsa xiti enka xeꞌe ña kuan, kuan katu daa ña.

Danduu ten ichi ña kundij xan ichi xuun ña ndidaa ña san xika xika ni Andres Chatu kuan kundixi san kikini tánsani en xeen nchisa ña kuan san duꞌua kaa san xíka ka ña xiꞌin doko danduu kukuin ña san kineꞌe ña san xiko xiko dakana ña ichi xiti ndidaa tu iñu io ichi kuan, san kachi ña:

__Sa kueꞌe, na kiꞌin ichi yukua tu ti taꞌan xanaa xi.

San ndidaa ña ntsaka taꞌan xiꞌin ña kuan sadaa ña:

__Doko naku dakuu ni vi tata kuan da kida ni xi nchisa ni kuan san namodo ka kaka ni vita tan, guaꞌa ni nakiku ndo san keꞌe ka ni juan naku.

–Ña sa kueꞌe juan, duꞌua na koo xi naku ti taꞌan xanaa xi tuku kachi Andres Chatu san xíka ni ña.

Vaa en taꞌa xíka ña san ora yukua kukuin ña san noneꞌe ña x-kostal ña kuan san tagua ña par nchisa saa kuan san nakeꞌe ña san xika ña xiꞌin san riꞌi nika riꞌi nika kida xika ña xiꞌin.

San xíni ndidaa ña ntsaka taꞌan xiꞌin ña kuan san sadaa ña:

__Doko naku dakuu ni taa Andres kuan teen ni nchisa saa tsa ndaꞌa yukua san na kachi kuiꞌia tsa ku ndo, kuan ndaꞌvi tsa kuan kida ñaꞌa tsa favor ku ndo sa kada duꞌua kida ni.

–Ñaa, ami xini xkuꞌu ni kuan kuadi no noo in ndo jnu tsa. Sadaa ña.

Kachi sa kui'ia kui'ia ñayii xu ku kuu Andres Chatu kuan, ti xu kukaꞌan jnu ña.

 

Share